Του Γιώργου Πανταγιά
Το βάθος της πολιτικής είναι η αντοχή στο χρόνο. Με την παραδοχή αυτή κρίνονται και αξιολογούνται οι πρωταγωνιστές της. Και πρωτίστως διασφαλίζεται η κυριαρχία τους. Η αποδοχή και απήχησή τους, όταν εδράζεται σε μακροπρόθεσμους στόχους καθίσταται ανθεκτική. Απεναντίας οι πρόσκαιρες και εφήμερες επιδιώξεις συνοδεύονται με παροδικές επιτυχίες.
Στον πολιτικό βιότοπο της μεταπολιτευτικής Ελλάδας υπήρξαν κορυφαίες προσωπικότητες, οι οποίες επικράτησαν για μεγάλη χρονική περίοδο. Μάλιστα βρέθηκαν στο τιμόνι της διακυβέρνησης κάτω από δύσκολες συνθήκες. Παρόλα αυτά επέδειξαν διαχειριστική επάρκεια και αποτελεσματικότητα. Και αυτό γιατί ξεχώριζαν για το πολιτικό τους βάθος. Το γεγονός αυτό συνιστούσε ισχυρό πλεονέκτημα. Έτσι μπόρεσαν να επιβάλλουν τις αλλαγές που επεδίωκαν, αφήνοντας ο καθένας το δικό του αποτύπωμα.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν είχε μόνο καταλυτική συνδρομή στην αναίμακτη αποκατάσταση της δημοκρατικής ομαλότητας. Πέτυχε και κάτι σημαντικό. Την πρόσδεσή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν έβαλε μόνο οριστικό τέλος στην ανώμαλη μετεμφυλιακή περίοδο. Έβγαλε τον τόπο από την υπανάπτυξη. Θεμελίωσε ένα υβριδικό κοινωνικό κράτος. Μείωσε δραστικά τις ανισότητες, οικονομικές κοινωνικές.
Ο Κώστας Σημίτης δε διασφάλισε μόνο υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Προχώρησε σε σημαντικά έργα υποδομής, αλλάζοντας την όψη της χώρας. Και το σημαντικότερο την ενέταξε στο σκληρό πυρήνα των προηγμένων ευρωπαϊκών κοινωνιών, στην ΟΝΕ. Έργο του ήταν και η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο πρωταγωνιστικός ρόλος των τριών πρώην Πρωθυπουργών είναι αναμφισβήτητος. Η συμβολή τους στην ανάπτυξη και την ευημερία της Ελλάδας υπήρξε καθοριστική. Άλλωστε η μεγάλη τους εικόνα δεν επισκιάζεται από δευτερεύουσες ακόμη και σκιερές πλευρές. Το πολιτικό βάθος που τους διέκρινε αποδείχθηκε το πιο δυνατό τους όπλο. Με αυτό προσέδωσαν στην κυριαρχία τους εμβέλεια και διάρκεια.
Οι ηγεσίες μετά το 2004, οι μετέπειτα πρωθυπουργοί, όπως οι ίδιες οι πράξεις τους έδειξαν, στερούνταν το απαιτούμενο πολιτικό βάθος. Η απουσία στρατηγικών επιλογών αλλά και ο τρόπος που διαχειρίστηκαν τα μείζονα προβλήματα της κάθε περιόδου το αποδεικνύει. Εξάλλου έτσι εξηγείται και το ότι δεν μπόρεσαν να συνδέσουν την παρουσία τους με συγκεκριμένα επιτεύγματα. Τα αδιέξοδα δε που αντιμετώπισαν οφείλονταν σε κοντόφθαλμες και απαίδευτες πολιτικές. Ούτε είναι τυχαίο ότι έγιναν δέσμιοι της ψηφοθηρίας της μικροπολιτικής και του πολιτισμού. Η Πρωθυπουργική τους θητεία συνοδεύτηκε από μια ασθενική κυριαρχία. Εξού και η αντοχή τους στο χρόνο δεν ήταν μεγάλη.
Στην τωρινή συγκυρία, οι πολιτικές ηγεσίες έχουν ουσιαστικές και διακριτές διαφορές. Με απλά λόγια ανήκουν σε διαφορετικούς κόσμους. Επιπροσθέτως οι απόψεις, οι θέσεις και οι ιδέες τις οποίες πρεσβεύουν είναι διαμετρικά αντίθετες. Οι προσεγγίσεις τους στα μεγάλα και ακανθώδη προβλήματα του τόπου είναι αποκλίνουσες. Οι κοινοί τόποι που αναμφίβολα υπάρχουν, δεν συνιστούν από μόνοι τους προϋποθέσεις σύγκλησης.
Ωστόσο Μητσοτάκης, Τσίπρας, Ανδρουλάκης δεν θα κριθούν για τις ιδεολογικοπολιτικές διακηρύξεις και διαφορές. Αλλά από το πολιτικό βάθος που ο καθένας τους διαθέτει. Η επάρκεια, η ωριμότητα και η αποτελεσματικότητα είναι οι μόνες που το πιστοποιούν.
Η αξιολόγησή τους αναμφίβολα είναι σύνθετη. Και αυτό γιατί ο Πρωθυπουργός και οι αρχηγοί της μείζονος και ελάσσονος αντιπολίτευσης, δεν αντιμετωπίζονται με τα ίδια κριτήρια. Πάντως και οι τρείς, θα δοκιμαστούν σκληρά από τον τρόπο που πολιτεύονται, από τις επιλογές και τις πράξεις τους.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει επιδείξει πολιτική και διαχειριστική επάρκεια, παρά τις δυσλειτουργίες και την αναποτελεσματικότητα της κυβέρνησής του σε καίριους τομείς. Το πολιτικό βάθος όμως, θα είναι εκείνο που θα κρίνει την αντοχή και την κυριαρχία του. Αν είναι ισχυρό και ουσιαστικό θα φανεί εκ του αποτελέσματος.
Ο Αλέξης Τσίπρας είναι μια διαφορετική περίπτωση. Το πρωθυπουργικό του παρελθόν κάθε άλλο παρά πολιτικό βάθος το διέκρινε, Η αδυναμία του σήμερα να αφομοιώσει νέες πολιτικές το επαναβεβαιώνει. Το επικοινωνιακό χάρισμα δεν αρκεί.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης είναι ένας νέος και δυναμικός παίκτης στον κομματικό ανταγωνισμό. Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων και των ευκαιριών που εκ των πραγμάτων του προσφέρονται, προϋποθέτει επαρκή ιδεολογικό και πολιτικό εξοπλισμό. Και κυρίως μια εύστοχη και ρεαλιστική στρατηγική πρόταση. Η επιτυχία του εξαρτάται από το βάθος της ηγετικότητας του.
Το βέβαιο είναι ότι η κυριαρχία στην πολιτική απαιτεί αξιόλογες αποσκευές, στέρεη στρατηγική, ισχυρή διαχειριστική υποδομή, αταλάντευτη προσήλωση σε συγκεκριμένους στόχους. Αλλά και ελευθερία βλέμματος.