Κυπριακή εφημερίδα Πολίτης
11 Σεπτεμβρίου 2005
Συνέντευξη στην Κατερίνα Ζορμπά
Εδώ και ένα χρόνο περίπου είστε σύμβουλος επικοινωνίας του ΔΗΣΥ. Πριν λίγες μέρες παρουσιάσατε τα αποτελέσματα μιας έρευνας στα μέλη του πολιτικού γραφείου του κόμματος. Τα αποτελέσματα της έρευνας καταγράφουν αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό της Κύπρου;
Η έρευνα που παρουσιάσαμε αντανακλά το κλίμα της συγκεκριμένης στιγμής, κατά την οποία διεξήχθη. Οι πολιτικές έρευνες είναι φωτογραφίες που καταγράφουν τι κάνεις, πώς δρας, μια δεδομένη στιγμή. Με άλλα λόγια, αποτελούν ένα στιγμιαίο καρέ της πολιτικής πραγματικότητας. Δεν μας δείχνουν τις διαδοχικές εικόνες που – όπως στη ζωή έτσι και στην πολιτική – εναλλάσσονται συνεχώς.
Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι οι έρευνες, πέρα από την αποτύπωση μιας δεδομένης πολιτικής συγκυρίας, είναι ένα μέσο που φαίνεται να επηρεάζει τις πολιτικές διεργασίες;
Οι πολιτικές έρευνες πρέπει να έχουν μία και μοναδική χρηστικότητα. Να αποτελούν εργαλείο ανάλυσης και επεξεργασίας του πολιτικού περιβάλλοντος. Η οποιαδήποτε άλλη χρήση τους δεν μας επιτρέπει να εξάγουμε σοβαρά και ουσιαστικά συμπεράσματα. Δεν είναι αντικείμενο διαμόρφωσης πολιτικού κλίματος ούτε καθορίζουν τις πολιτικές εξελίξεις. Αν τώρα, κάποιοι καταφεύγουν σε αυτή τη χρήση, μάλλον εξυπηρετούν άλλες επιδιώξεις. Όποιοι προσπαθούν να δημιουργούν εικονικές πραγματικότητες το μόνο που επιτυγχάνουν είναι πρόσκαιρα και εφήμερα αποτελέσματα. Η πραγματικότητα είναι αυθύπαρκτη, δεν ορίζεται από εμάς ούτε από τις βλέψεις και τις επιθυμίες μας.
Οι δημοσκοπήσεις δεν μας επιτρέπουν να δούμε τις τάσεις και τις διεργασίες που συντελούνται στην κοινή γνώμη;
Η σωστή ανάγνωση και μελέτη μιας έρευνας, και όχι η έρευνα αυτή καθεαυτή, μας επιτρέπει να γνωρίζουμε τις συνεχείς διεργασίες που συντελούνται στο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον. Χρειάζεται, συνεπώς, σοβαρή και προσεκτική αποκρυπτογράφηση, εμβάθυνση και ανάλυση. Με αυτό τον τρόπο τα αποτελέσματα μιας έρευνας μπορούν να καταστούν χρήσιμα.
Τι πιστεύετε, τα κόμματα «διαβάζουν» τις δημοσκοπήσεις σωστά;
Αυτό που ξέρω είναι ότι τα πολιτικά κόμματα, για να έχουν μια αυθεντική εικόνα της πραγματικότητας, καλούνται να έχουν διαρκώς τα μάτια τους ανοιχτά. Πρέπει να βρίσκονται σε μια συνεχή ανίχνευση των πολιτικών και κοινωνικών τάσεων και διεργασιών. Οφείλουν να αποβάλλουν τους παραμορφωτικούς φακούς και να απεγκλωβιστούν από τις αυτάρεσκες αντιλήψεις τους. Γιατί είναι υπαρκτός ο κίνδυνος, τα κόμματα, οι ηγεσίες και τα στελέχη τους να προσπαθούν να διαμορφώσουν εικόνα με βάση το μικρόκοσμό τους. Κάτω απ’ αυτές τις προϋποθέσεις μια έρευνα μπορεί να υποδείξει πέρα από τα θεατά και τα αθέατα σημεία, στα οποία πρέπει να εστιάσουν τις αντένες τους.
Με αυτά που λέτε, υπονοείτε ότι τα κόμματα δεν έχουν πραγματική εικόνα του κοινωνικού και πολιτικού περιβάλλοντος, στο οποίο κινούνται;
Δεν υπονοώ, απλώς υποστηρίζω με σαφήνεια κάτι πολύ απλό: Τα κόμματα δεν πρέπει να εγκλωβίζονται στο δικό τους κόσμο και να αντιμετωπίζουν την πολιτική ως μια στατική και αμετάβλητη πραγματικότητα. Η άσκηση πολιτικής είναι μια δυναμική διεργασία. Είναι όπως το εκκρεμές! Τη μια στιγμή είναι στην κλίμακα Α, την άλλη στιγμή στην κλίμακα Ω. Η αυτοπαγίδευσή μας σε λογικές εντός των τειχών μπορεί να οδηγήσει τους φορείς της πολιτικής, δηλαδή τα κόμματα και τους εκπροσώπους τους, σε αυτιστικές συμπεριφορές. Και έχουμε πολλές περιπτώσεις κομμάτων σε Ελλάδα, Κύπρο και Ευρώπη με έντονα τα φαινόμενα του αυτισμού.
Συγγνώμη, ποιο κυπριακό κόμμα εμφανίζει μεγαλύτερα φαινόμενα αυτισμού;
Κατ’ αρχήν δεσμεύομαι από το… «ιατρικό απόρρητο» (γέλιο…). Για να μιλήσουμε σοβαρά. Τα φαινόμενα πολιτικού αυτισμού δεν είναι αντικείμενο της ιατρικής επιστήμης. Πρέπει να είναι υπόθεση των κομμάτων, των ηγεσιών και των στελεχών τους. Το πολιτικό σύστημα της Κύπρου δείχνει τάσεις εγκλωβισμού στο μικρόκοσμό του. Αδυνατεί να ανταποκριθεί στα νέα προτάγματα και μερικές φορές εμφανίζει φαινόμενα αυτισμού. Αν ένα κόμμα είναι ανοιχτό σε νέες ιδέες και παρακολουθεί τις εξελίξεις των καιρών, ένα είναι βέβαιο: Τα φαινόμενα αυτισμού και εσωστρέφειας δεν θα χαρακτηρίζουν την πολιτική του λειτουργία. Αν το παρελθόν μας, δεν λειτουργεί ως άγκυρα που μας τραβάει προς τα κάτω, τότε μπορούμε να αναγνώσουμε την πραγματικότητα στις ρεαλιστικές της διαστάσεις, ανατοποθετώντας τη στρατηγική μας στο συνεχώς μεταβαλλόμενο πολιτικό περιβάλλον.
Ο ΔΗΣΥ με τον οποίο συνεργάζεστε, διαβάζει σωστά τις νέες ανάγκες και απαιτήσεις της Κύπρου;
Έχω την αίσθηση ότι είναι καλός μαθητής. Βρίσκεται σε μια διαρκή αναζήτηση. Προσπαθεί να κάνει πράξη το εγχείρημα της πολιτικο-ιδεολογικής ανατοποθέτησής του. Να κάνει τη βαθιά τομή στη συνέχεια του. Το εγχείρημα αυτό μπορεί να αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο και υπόσταση, όσο ενισχύεται η ευρωπαϊκή ταυτότητά του ΔΗΣΥ, όσο διευθετεί τις εκκρεμότητές του με το παρελθόν, όσο είναι εκφραστής μιας νέας ατζέντας θεμάτων που θα αφορούν το παρόν και το μέλλον της Κύπρου. Βαθιά πεποίθησή μου είναι ότι οι πολιτικές δυνάμεις που θα αποτελέσουν φορείς μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής στην Κύπρο θα είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις και ευκαιρίες που ανοίγονται για τη χώρα, για την κοινωνία και τους πολίτες. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα που καλείται να κερδίσει ο ΔΗΣΥ.
Τα πολιτικά κόμματα της Κύπρου είναι δεκτικά σε νέες προσεγγίσεις; Είναι ανοικτά στα σημεία των καιρών;
Το κομματικό σύστημα της Κύπρου σε μεγάλο βαθμό παραμένει παγιδευμένο στις δοξασίες και τις εμμονές του παρελθόντος. Πρέπει να ξεφύγει από τις σκιαμαχίες και τις κοντόφθαλμες αντιλήψεις. Χρειάζεται μια νέα πολιτική κουλτούρα, νέες ιδέες, νέα πολιτική και κοινωνική ατζέντα. Ο εκσυγχρονισμός του πολιτικού συστήματος και των κομμάτων της Κύπρου είναι περισσότερο από ζωτική ανάγκη. Η υπάρχουσα πολιτική τάξη δεν πρέπει να έχει κύριο μέλημά της τη διαφύλαξη των συμφερόντων και των κεκτημένων της, αλλά την ανασύνθεση του πολιτικού συστήματος και των κομμάτων. Και αυτό γιατί το διακύβευμα είναι η χώρα και η ανάγκη να πάει μπροστά. Δεν είναι τα κόμματα. Απλά τα κόμματα είναι το μέσον. Θα τολμούσα να πω ότι η Κύπρος σήμερα έχει ανάγκη από ένα μεγάλο «μπινγκ μπανγκ», από μια μεγάλη δημιουργική έκρηξη που θα ταράξει τα λιμνάζοντα νερά της κυπριακής πολιτικής ζωής, αναζωογονώντας κατ’ αρχήν τα ίδια τα κόμματα.
Σήμερα ο ΔΗΣΥ φαίνεται να είναι ένα κόμμα δύο ταχυτήτων. Η μια το δείχνει έτοιμο να κάνει τις απαραίτητες πολιτικές υπερβάσεις, ενώ σύμφωνα με την άλλη παρουσιάζεται πιο συντηρητικό στην οποιαδήποτε αλλαγή. Συμφωνείτε με αυτή την προσέγγιση; Και αν ναι πώς μπορεί να υπάρξει κάποια δημιουργική σύνθεση;
Στην πολιτική, όπως και σε άλλες σφαίρες της κοινωνικής ζωής, ισχύει ο κανόνας της ενότητας των αντιθέτων. Μελετώντας την πολιτική ζωή της Κύπρου, διαπιστώνει κάποιος ότι στην ουσία όλα τα κόμματα τα διαπερνά μια τέτοια λογική. Η δισυπόστατη εικόνα είναι περισσότερο εμφανής στα μεγάλα κόμματα που είναι και πολυσυλλεκτικά. Πολλές φορές τα κόμματα αυτά φαίνεται έχουν δύο πρόσωπα, δύο ψυχές, δύο ακροατήρια. Η διαπάλη παλιού και νέου, συντήρησης και προόδου, παρελθόντος και μέλλοντος είναι διαχρονικό φαινόμενο. Το κύριο ερώτημα που τίθεται είναι πώς συνυπάρχουν το ένα με το άλλο, πώς διαπλέκονται αρμονικά. Η συνύπαρξη τους πρέπει να υπαγορεύεται από τη διαλεκτική προσέγγιση του παρόντος, το οποίο δεν θα βλέπουμε ως στατικό γεγονός του χθες αλλά ως προανάκρουσμα του αύριο. Στο μέλλον δεν μπορούμε να πάμε με αφαιρέσεις. Η αγνόηση του παρελθόντος συνιστά αφαίρεση. Γι’ αυτό καλούμαστε να γεφυρώσουμε το παρελθόν με το μέλλον. Η στρατηγική του ΔΗΣΥ πρέπει να είναι προς αυτή την κατεύθυνση. Μια στρατηγική που συνεχώς θα ενδυναμώνει το νέο εις βάρος του παλιού. Είναι φυσικό η έλευση του νέου να προκαλεί τις αντιστάσεις του παλιού. Το παλιό γνωρίζει ότι σιγά σιγά κλείνει ο βιο-ιστορικός του κύκλος και ανοίγει ο κύκλος του νέου.
Παρακολουθώντας το ΔΗΣΥ, πιστεύετε ότι κινείται σε αυτή την τροχιά;
Φαίνεται ότι η πρόθεση του κόμματος να εκφράσει το μέλλον, να αποκτήσει μια ευρωπαϊκή ταυτότητα, να απαντήσει στις σύγχρονες ανησυχίες των πολιτών, εισπράττεται θετικά, σύμφωνα με την έρευνα της METRON ANALYSIS, από το 25% των ερωτηθέντων. Το ποσοστό αυτό πιστεύει ότι ο ΔΗΣΥ βρίσκεται πιο κοντά στη σημερινή εποχή, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά των δύο άλλων μεγάλων κομμάτων είναι μικρότερα (16% για το ΔΗΚΟ και 19% για το ΑΚΕΛ). Η θετική αυτή εικόνα δείχνει ότι οι προσπάθειες του ΔΗΣΥ να κλείσει τους λογαριασμούς του με το παρελθόν, εκφράζοντας το μέλλον, επιδοκιμάζονται από την κοινή γνώμη και συνεπώς καταδεικνύεται ποια είναι η στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Γράφτηκε ότι κατά την παρουσίαση της έρευνας στο ΔΗΣΥ υποστηρίξατε την ανάγκη μετεξέλιξης του σε κεντρώο κόμμα. Ισχύει αυτό;
Η ενίσχυση της πολιτικής και κοινωνικής επιρροής του ΔΗΣΥ είναι συνυφασμένη με την ανάγκη να μετεξελιχθεί σε έναν πολιτικό φορέα των δυνάμεων της ευρωπαϊκής προοπτικής, του εκσυγχρονισμού και της μεταρρύθμισης. Είναι συνυφασμένη με τη δυνατότητά του να απευθυνθεί σε ένα διευρυμένο ακροατήριο. Είναι συνυφασμένη με την απόκτηση μιας σύγχρονης πολιτικής ατζέντας, στο επίκεντρο της οποίας θα τίθενται τα προβλήματα της χώρας και οι ανάγκες των πολιτών. Ο ΔΗΣΥ, ως πολιτικό προϊόν, υπόκειται στους κανόνες της προσφοράς και της ζήτησης. Όπως στην Ευρώπη, έτσι και στην Κύπρο, ζήτηση έχουν οι δυνάμεις που παίζουν στο κέντρο. Η δυνατότητα του ΔΗΣΥ να εκφράσει αυτές τις δυνάμεις είναι ο πιο ασφαλής δρόμος για να διευρύνει το ακροατήριο και την επιρροή του.
Φαίνεται ότι ο ΔΗΣΥ προσπαθεί να αναπροσανατολίσει την στρατηγική του αναδεικνύοντας θέματα που συνδέονται με την εσωτερική διακυβέρνηση. Έχετε εισηγηθεί μια τέτοια στρατηγική;
Κατ’ αρχήν δεν εισηγούμαι την πολιτική στρατηγική που θα ακολουθήσει το κόμμα του ΔΗΣΥ. Η στρατηγική αυτή είναι υπόθεση των οργάνων του κόμματος και του Προέδρου του. Η συνεργασία μου με το ΔΗΣΥ αφορά την επικοινωνιακή του στρατηγική. Ωστόσο, αν θέλετε τη θέση μου, η Κύπρος λόγω του εθνικού προβλήματος, βιώνει ένα ιδιότυπο καθεστώς. Το Κυπριακό επισκιάζει την πολιτική της ατζέντα. Η επικράτηση επί πολλά χρόνια μιας μονοθεματικής ατζέντας είχε δυσμενείς επιπτώσεις σε όλα τα άλλα θέματα. Η Κύπρος, αναγκασμένη να επικεντρωθεί στην επίλυση του εθνικού προβλήματος, υποτίμησε, έβαλε σε δεύτερη μοίρα τα μεγάλα κοινωνικά, οικονομικά και θεσμικά προβλήματα της. Το γεγονός αυτό είχε ως συνέπεια να υπάρχουν φαινόμενα ατροφίας στα θέματα της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, στα θέματα του εκσυγχρονισμού των θεσμών, της πολιτικής, της διοίκησης, αλλά και στα θέματα που συνδέονται ευθέως με τις καθημερινές ανάγκες των πολιτών.
Η παγίδευση στην μονοκαλλιέργεια του Κυπριακού είχε ως αποτέλεσμα η εσωτερική διακυβέρνηση να αφεθεί στον αυτόματο πιλότο. Η προσπάθεια του ΔΗΣΥ να εμπλουτίσει την πολιτική ατζέντα της Κύπρου με αυτά τα ζητήματα, λειτουργεί θετικά για όλο το πολιτικό σύστημα της χώρας. Το έλλειμμα της εσωτερικής διακυβέρνησης πρέπει να απασχολήσει σοβαρά όλα τα κόμματα και πολύ περισσότερο την κυβέρνηση. Η Κύπρος δεν χρειάζεται μόνο κυβέρνηση εξωτερικού, αλλά και εσωτερικού.
Συνεργαστήκατε ως Σύμβουλος Επικοινωνίας επί 10 χρόνια με τον πρώην Πρωθυπουργό της Ελλάδος Κώστα Σημίτη. Κατά τη γνώμη σας ποια στοιχεία πρέπει να δανειστεί ένας σύγχρονος πολιτικός της Κύπρου από τις πολιτικές αποσκευές του κ. Κ. Σημίτη;
Στη διάρκεια της πολύχρονης συνεργασίας μου με τον Κώστα Σημίτη γνώρισα και βίωσα κάτι πολύ σημαντικό: η πολιτική πρέπει να είναι πάνω από όλα περιπέτεια ιδεών. Πρέπει να συνδέεται με αρχές και αξίες, με μεγάλους στόχους και οράματα, με μέθοδο και σχέδιο. Το στίγμα αυτό πιστεύω ότι πρέπει να χαρακτηρίζει ένα σύγχρονο πολιτικό. Τέτοιους Πολιτικούς χρειάζεται η Κύπρος σήμερα. Πολιτικούς που θα έχουν απαλλαγεί από το κοστούμι του παρελθόντος. Θα έχουν άρωμα Ευρώπης, θα διαθέτουν σύγχρονη πολιτική ατζέντα και θα είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ευκαιρίες και προκλήσεις.
Αυτές είναι οι προδιαγραφές του Κύπριου Πολιτικού που θα διεκδικήσει την Προεδρία το 2008;
Πεποίθηση μου είναι ότι το μέλλον ανήκει σε αυτούς που το προετοιμάζουν και δουλεύουν γι’ αυτό. Ανήκει σε αυτούς που μπορούν να εκφράσουν μια εξωστρεφή στρατηγική που θα βλέπει το μέλλον. Ανήκει σε αυτούς που από τώρα θα μπορέσουν να φορέσουν το κοστούμι του ευρωπαϊστή και θα διαθέτουν σύγχρονη και πειστική πολιτικο–κοινωνικο–οικονομική πρόταση. Ανήκει κυρίως σε εκείνον που στην Κύπρο θα αναδειχθεί σε νέα πολιτική ήπειρο και θα μπορεί να κινείται στον αστερισμό της καινοτομίας.