Μαρία Κατσουνάκη
Η Καθημερινή, 16/11/2019
Τουλάχιστον ένα στοιχείο παραμένει σταθερό σε όλες τις επετείους του Πολυτεχνείου: τα αυξημένα αστυνομικά μέτρα. Πέρυσι ήταν 5.000 αστυνομικοί επί ποδός, φέτος, όπως διαβάζουμε, ο αριθμός θα είναι ο ίδιος. Είναι όμως μόνο τα επιτελικά σχέδια που καταστρώνονται για να αντιμετωπιστούν όσα τελετουργικά συμβαίνουν κάθε 17η Νοεμβρίου τα μόνα κοινά από επέτειο σε επέτειο; Φέτος είναι η 46η χρονιά εορτασμού. Θα έχει διαφορά, επί της ουσίας, από την 45η, 44η, 43η κ.ο.κ.; Αλλά και οι δηλώσεις των επισήμων δεν διακρίνονται, η αλήθεια είναι, για μεγάλο εύρος επισημάνσεων. Ενδεχομένως και να μην είναι δυνατόν. Η αναγωγή και μόνον ενός γεγονότος σε «επέτειο» συνοδεύεται από εγκλωβισμό σε σχήματα και αναπαραγωγή στερεοτύπων.
Από την παραμονή του εορτασμού, η καρδιά της πόλης νεκρώνει, μετατρέπεται σε εμπόλεμη ζώνη, με ελικόπτερα να καταγράφουν την κίνηση προκειμένου να αποτρέπονται επιθέσεις από ταράτσες, μυρωδιά δακρυγόνων, καταδρομικές επιθέσεις μπάχαλων, καταστροφική μανία και φόβο. Ποιος σεβασμός και ποια μνήμη; Και γιατί, άραγε, η συγκεκριμένη «μνήμη» χρειάζεται τόση προστασία, γιατί προκαλεί τόση έξαρση βίας; Κάθε χρόνο, σχεδόν· με αυξομειώσεις.
Φέτος, οι εκκενώσεις καταλήψεων και η κατάργηση διά νόμου του πανεπιστημιακού ασύλου εντείνει, όπως γράφεται, το κλίμα ανησυχίας. Πέρυσι, προπηλακίστηκαν στελέχη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ όταν προσπάθησαν να καταθέσουν στεφάνι στον προαύλιο χώρο του Πολυτεχνείου. Πέρυσι, οι κυβερνώντες μιλούσαν για «ακραίες μειοψηφίες με ολοκληρωτική αντίληψη». Φέτος, μπορεί να είναι το ίδιο ή κάτι παρεμφερές. Επί της ουσίας, στον κατ’ έτος εορτασμό, ένα είναι το μεγάλο πρόβλημα: η υποκρισία, που μεγεθύνει την απόσταση ανάμεσα στο ιστορικό γεγονός και στον διαλυμένο στην μπαχαλοποίηση συμβολισμό του.
Άλλο απομυθοποίηση και άλλο ευτελισμός μιας επετείου. Στην πρώτη περίπτωση ο καθένας μπορεί να υποστηρίζει την άποψή του, να αμφισβητεί ή να αποδομεί πλήρως τη «γενιά του Πολυτεχνείου», να αναφέρεται στα συμβάντα μελοδραματικά, κυνικά ή ειρωνικά. Ο εσωτερικός διχασμός είναι στη φύση του διαλόγου και της αποτίμησης ενός γεγονότος· ακόμη και οι διαφορετικές αφηγήσεις από ανθρώπους που ήταν παρόντες τις ημέρες εκείνες του Νοέμβρη του 1973 είναι μέσα στον λογαριασμό των πολλών όψεων της πραγματικότητας. Η ασυδοσία όμως, συνεπακόλουθο και του ευτελισμού, δεν έχει αποχρώσεις. Είναι επικίνδυνη όχι γιατί είναι βίαιη αλλά γιατί μεταδίδεται εύκολα και έχει μόνο στόχο τη δημοκρατία.