Εφημερίδα Έθνος
15 Νοεμβρίου 2013
Τα ετερώνυμα έλκονται, μαθαίναμε στη Φυσική. Το ίδιο και στην πολιτική, όπως επιβεβαιώνουν περίτρανα ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ με την κατά κοινή ομολογία παράδοξη συμπαράταξή τους.
Είναι όμως τόσο παράδοξη όσο φαίνεται; Αν εξετάσουμε το πρόσφατο παρελθόν θα διαπιστώσουμε ότι συχνά πυκνά ο δεξιός εθνικόφρων λαϊκισμός είχε υπόγειες διασταυρώσεις και συναντήσεις με τον «αριστερό συντηρητισμό». Η εθνοκεντρική, και λαϊκίστικη Αριστερά συνδέθηκε αρκετές φορές με την παρωχημένη εθνικόφρονα και ξενοφοβική Δεξιά. Όπως και το αντίθετο, η κοσμοπολίτικη, αντικρατική και εκσυγχρονιστική Ευρωαριστερά συνυπήρξε με τη φιλελεύθερη ευρωπαϊκή Δεξιά, αποδεικνύοντας ότι οι δύο χώροι έχουν δυο ψυχές, δυο εκφράσεις.
Ως εκ τούτου, η συνεύρεση ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ δεν είναι και τόσο παράταιρη. Πέρα από τον προφανή αντιμνημονιακό τους χαρακτήρα, οι φαινομενικά αταίριαστες αυτές δυνάμεις εκφράζουν ένα πλέγμα κοινών πολιτικών προσεγγίσεων και αντιλήψεων. Ρέπουν προς τον λαϊκισμό, υποδύονται τους αντισυστημικούς για να θεμελιώσουν τις μονομέρειες και τις απολυτότητες τους, διατυπώνοντας παρωχημένο λόγο. Οι ιδεολογικές τους καταβολές επισκιάζονται από το τωρινό πολιτικό τους υπόδειγμα, το οποίο στηρίζεται σε κοινές παραδοχές του τύπου: η χώρα έχασε την εθνική της αυθυπαρξία, η τρόικα υποκαθιστά την κυβέρνηση, οι κυβερνώντες είναι υποχείρια ξένων δυνάμεων» και η μόνιμη επωδός, τα επάρατα «διαπλεκόμενα συμφέροντα».
Η μνημονιακή Ελλάδα έχει πράγματι πολτοποιήσει την πολιτική και τους φορείς της. Ταυτόχρονα φούσκωσε τα πανιά του λαϊκισμού και του ανορθολογισμού. Τα παραδοσιακά κόμματα αμφισβητούνται, τα νέα που δημιουργήθηκαν είναι μονοθεματικά. Αρκετές δυνάμεις δίνουν μάχες οπισθοφυλακής, αντιστεκόμενες στις αλλαγές που πρέπει να κάνει η χώρα για να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Η αντιμνημονική στρατηγική, όμως, δεν μπορεί να υπόσχεται επιστροφή σε παρωχημένες προτάσεις που ανακυκλώνουν τα σημερινά αδιέξοδα.
Η συμπόρευση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με τους ΑΝΕΛ μπορεί να εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες, όμως την ίδια στιγμή πλήττει την κυβερνησιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Ο πολιτικός πρωτογονισμός του προσωποπαγούς σχήματος του Καμμένου απομειώνει τις δυνατότητες και τις προοπτικές του κόμματος του κ. Τσίπρα.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν οριοθετηθεί έναντι των δυνάμεων που αποπνέουν παρελθόν, αν δεν απεξαρτηθεί ουσιαστικά από τον λαϊκισμό και τον ανορθολογισμό, αν δεν αναδείξει την προοδευτική ψυχή του και έκφραση, δεν θα μπορέσει να εκφράσει εναλλακτική, αξιόπιστη πολιτική πρόταση εξόδου από την κρίση.