Εφημερίδα Το Βήμα
10 Οκτωβρίου 1999
Στο παρελθόν, διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις υιοθέτησαν μια συγκεκριμένη θεώρηση της Τουρκίας. Σήμερα, η απλή επανάληψη της ίδιας θεώρησης και άρα της ίδιας στρατηγικής θα σήμαινε ότι δεν λαμβάνονται υπόψη οι σχετικές θέσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας μέσα στο διεθνές σύστημα, οι οποίες έχουν μεταβληθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται νέες ευκαιρίες και για τις δύο χώρες.
Το πραγματικό μας δίλημμα μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: Θα επιδιώξουμε ένα καλύτερο αποτέλεσμα στις διμερείς ελληνοτουρκικές σχέσεις ή θα εγκλωβιστούμε στα παραδοσιακά αντιπαραθετικά σχήματα.
Σε στρατηγικό επίπεδο, λοιπόν, χρειάζεται να διευκρινίσουμε οριστικά τι θέλουμε για την Τουρκία: Θέλουμε τον εξευρωπαϊσμό της ή μήπως την απομόνωσή της από τη δύση και τη μετατροπή της σε κάποιας μορφής ισλαμιστικό κράτος; Προφανώς, κάθε απάντηση έχει μια ορισμένη σειρά διαφορετικών συνεπειών.
Για πολλά χρόνια η Ευρωπαϊκή Ενωση και ευρύτερα η διεθνής κοινότητα δεν μπορούσαν να αντιληφθούν τους λόγους για τους οποίους είχαμε απορρίψει κάθε πολιτική – διπλωματική επαφή με την Τουρκία και εξαγριωνόμασταν, όταν μας μιλούσαν για διάλογο. Η στρατηγική μας εκείνη είχε ένα εντελώς παρωχημένο αμυντικό πνεύμα. Αντίθετα, η Αγκυρα μιλούσε με τον “αέρα” της χώρας, η οποία ζητούσε το διάλογο, πρότεινε τρόπους διεξόδου από την κρίση.
Τώρα, η Ελλάδα διεκδικεί -και σε μεγάλο βαθμό έχει αποσπάσει την πρωτοβουλία των κινήσεων- διαμορφώνοντας το πεδίο στο οποίο θα εξελιχθούν οι διμερείς σχέσεις, προδιαγράφοντας τις περισσότερες φορές την ατζέντα τους.
Κλείνοντας, να σημειώσουμε ότι τα σύγχρονα κράτη και οι κοινωνίες είναι εξαιρετικά περίπλοκοι οργανισμοί και οι διεθνείς δράσεις εκπορεύονται από διάφορα κλιμάκια και ομάδες ισχύος ή συμφερόντων. Η στρατηγική μιας δημοκρατικής χώρας χρειάζεται να λαμβάνει υπόψη τις ποικίλες πηγές διεθνούς δράσης και ταυτοχρόνως να προωθεί ένα διεθνή συντονισμό τους. Σήμερα, στην Ελλάδα με τις διεθνείς σχέσεις δεν ασχολούνται μόνο οι πολιτικοί και οι διπλωμάτες. Εξίσου δραστήρια ασχολούνται πολλοί επιχειρηματίες, κρατικοί οργανισμοί, μη κυβερνητικές οργανώσεις κ.λπ. Η διαμόρφωση ενός ελάχιστου επιπέδου κατανόησης των στρατηγικών στόχων της χώρας και ενός αξιόπιστου συστήματος κυκλοφορίας των δεδομένων που συγκεντρώνονται από τον καθένα θα μας επιτρέψει να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα ως κοινωνία και ως χώρα.
Αντίθετα, όταν οι διεθνείς μας δράσεις βρίσκονται σε διαμετρικά αντίθετες κατευθύνσεις, τότε εντείνεται η σύγχυση και εξουδετερώνεται μεγάλο μέρος των διαθέσιμων δυνατοτήτων.